“माईतमा सौतेनी आमाको टोकेसो, बाबुले कहिले नी वास्ता गरेनन्, आफन्ति कसैको पनि माया पाईन, बिहे गरेपछि यी सबै कुराबाट मुक्त हुने सोचाईले बिहे गरें । विहे भएको एक वर्षमा नै छोरी जन्मिन् र छोरी पाइस् भनेर मलाई घरबाटै निकालियो ।” उनी हुन बाँके कम्दी ९ छेग्रह्वाका ३३ वर्षीए शोभा श्रेष्ठ । शोभा शारिरीक रुपमा अशक्त महिला पनि हुन् । उनी २ वर्षको हुँदा उनको पुरै अनुहार आगोले जलेको रहेको छ । त्यतिबेला अनुहारको सुन्दरतासंगै उनले एउटा आखाँको ज्योति पनि गुमाउन पुगीन् । सानैबाट घिर्णा र दुव्र्यवाहरलाई सहदै आएकी शोभाले विबाह पछि पनि त्यही कुरालाई सहनु परिरहेको छ । विबाह गरेर सबै दःुखबाट मुक्त हुने सोचाई राखेकी शोभाले आफुलाई झुक्याएर दोश्रो श्रीमती बनाएकोे तब थाहा पाईन् जब विबाह गरेर घरमा गएपछि सौता र २ स–साना छोरीहरुले उनलाई स्वागत गरे ।
उनी माथि आकाश त तब खस्यो जब श्रीमान र सौताले छोरा जन्माउनका लागी उनलाई विबाह गरेको कुरा सुनाईयो । उनी भन्छिन् –“ माईतमा दुःख पाएको थाहा पाएर सुखसंग पाल्छु भनी विबाह गरेका थिए उनले । मेरो अनुहारसंग नभई बानीसंग प्रेम गर्ने बचनबद्ध थिए उनी । यी सबै कुरा झुटा रहेछन् । घरमा ल्याएको एक हप्ता नबित्दा काम गर्न नसककोे देखेर, बसेर खान तँलाई विबाह गरेको हैन । छोरा पाउनलाई गरेको हो । भन्दै मलाई निकै नमज्जा लाग्ने बचनहरु सुनाईन्थ्यो । यस्तो बचन सुन्दा माईतमा सौतेनी आमाको बचन भन्दा यो परिवारले गरेको व्यवहार नै मेरालागी असहैय पिडा बन्यो र यीनीसंग विबाह गरेकोमा धेरै मन दुख्यो ।” शोभाले सानैमा एउटा आँखाको ज्योती गुमाएकीले अर्काे आँखा राम्रोसंग देख्न सक्दिनन् यस अर्थमा उनी शारिरीक रुपमा पनि असक्त छिन् ।
सामान्य रुपमा काम गर्न उनलाई त्यत्ति सहज हुदैन जति एउटा सामान्य मान्छेलाई हुन्छ । उनले काम गर्न सक्दैनिन् भन्ने जान्दा जान्दै पनि उनलाई अप्ठ्यारा कामहरु गर्न लगाईन्थ्यो रे । अनि काम गर्न नसकेपछि अनेक थरी गाली र पिटाईले यातना दिईन्थ्यो रे । शोभा भन्छिन् । “कहिले खेतमा, त कहिले भान्सामा, अनि कहिले कसैको परिम तिर्न, यस्ता काम गर्न अह्रयाईन्थ्यो । मैले गर्न सक्दिन भन्दा मलाई लोग्नेले त पिटथ्यो नै साथमा परिवारका सबैको गाली पनि सुन्नु पथ्र्योे ।” जे जस्तो भए पनि शोभाले विबाहको पवित्र सम्बन्धलाई जोगाउन सबैखाले यातानाहरु सहदै बसेकि थिईन् । विबाह भएको एक वर्ष पछि उनले सुन्दर छोरी जन्माईन । छोरा जन्माउनकालागी विबाह गरिएकी शोभाले छोरी जन्माएपछि उनीमाथि यातनाको क्रम झनै बढ्न थाल्यो ।
उनले छोरी त जन्माईन तर गर्भे मोतीबिन्दु भएको । एक त छोरी जन्मिएकी त्यसैमाथि पनि अपाङ्ग । त्सपछि त के चाहियो र त्यो परिवारलाई अनि लोग्ने लाई पनि । घरमा मिल्न सक्दैने भन्ने बाहाना पारेर उनलाई बाँकेकै पुरैनामा कोठा खोजेर राखियो । जब उनलाई कोठामा राखियो त्यसपछि उनका दुःखका दिनहरु बढ्न शुरु गरे । आफु त आफु साथमा भएको काखे छोरीलाई के खुवाएर पाल्ने भन्ने चिन्ताले साँझ बिहान सताउन थाल्यो उनलाई । खानाको भन्दा पनि ठूलो चिन्ता छोरीको उपचारको भयो उनलाई । भागी विबाह गरेको त्यसमा पनि पहिले देखि नै माईतीसंग राम्रो सम्बन्ध नभएकाले माईतीको सहयोग पनि लिन नसकेको बताउँछिन् शोभा । “मेरो दुःख माईतीलाई भन्ने कुनै आधार नै छैन । जुन भन्ने लोग्नेले नै साथ नदिएर अलपत्र पारेको छ भने अरु त कस्लाई भनुँ र ?” आफुले पाएको सन्तान आफ्नो प्राण भन्दा नी प्यारो हुन्छ । शोभालाई पनि त्यस्तै भएको छ । चाहाना धेरै छ ठूलो र राम्रो अस्पतालमा छोरीको उपचार गराउने । मन भएर के हुन्छ र उनीसंग धन छैन । त्यसैले उनले सबैसंग छोरीको उपचारका लागि सहयोगको अपिल गरेकी छन् ।
शोभालाई मात्र हैन हाम्रो समाजमा यस्ता महिलालाई बच्चा जन्माउने मेसिनको रुपमा लिने नन्दवीर चलाउने जस्ता पुरुषहरु थुप्रै छन् । जस्लाई चेतनासंगै छोरीको महत्वको बारेमा ज्ञान दिन निकै नै आवश्यक छ । छोरा नै जन्मनु पर्छ भन्ने सोचाईको दोष केवल एउटा पुरुषको दोष होईन यो त सिंगो पितृसत्ताको दोष हो । जुन पितृसत्तालाई जति सक्दो चाँडो हामिसबैले आ–आफ्नो सोचाई, गराई र समाजबाट नै जरैसंग उखेलेर फाल्न जरुरी छ ।
